Romanos Lekapenos, sinh trưởng tại Lakape (Laqabin) giữa miền Melitene và Samosata (do đó mới có cái tên này), là con trai của một nông dân Armenia với cái tên đáng chú ý Theophylact Khó chịu (Asbastaktos).[1][2] Theophylact hồi còn đi lính đã từng cứu giúp Hoàng đế Basileios I thoát khỏi vòng tay kẻ địch trong trận chiến tại Tephrike và được tưởng thưởng bằng một chức vụ trong đội Cấm vệ quân.[3]

Dù không được giáo dục tới nơi tới chốn (mà chàng rể Konstantinos VII sau này thường hay chế giễu), Romanos vẫn thăng tiến đều đều trong hàng ngũ quân đội dưới thời hoàng đế Leon VI. Năm 911 ông là tướng hải quân thema xứ Samos và về sau chuyển sang làm đô đốc một hạm đội (droungarios tou ploimou). Nhờ đó mà ông được triều đình yêu cầu tham gia vào các chiến dịch chinh phạt người Bulgaria trên sông Danube vào năm 917, nhưng lại không có khả năng thực hiện sứ mệnh này. Trước thất bại thảm hại của quân Đông La Mã với người Bulgaria trong trận Acheloos năm 917, Romanos đi thuyền tới Constantinopolis, nơi ông từng bước lấn lướt chế độ nhiếp chính mất uy tín của Nữ hoàng Zoe Karvounopsina và sủng thần của bà là Leon Phokas.